De vaatwasser – onze trouwe keukenhulp die elke dag weer bergen vuile borden en bekers voor ons poetst. Maar wie poetst de poetser? 😉 Na verloop van tijd kan je vaatwasser zelf namelijk ook een schoonmaakbeurt gebruiken. Ik merkte het voor het eerst toen er een muffe geur uit mijn machine kwam, een soort natte-hondengeur gemixt met oude etensresten (bah!). Dat was het teken: tijd om de vaatwasser grondig te reinigen. Geen zorgen, met mijn stap-voor-stap plan en wat duurzame trucjes is dit klusje zo geklaard – en je vaatwasser zal je dankbaar zijn met schone, frisse vaat als resultaat!
Dus, roll up those sleeves (oftewel, mouwen opstropen) en laten we aan de slag gaan. Hier komen 10 stappen om je vaatwasser een flinke opfrisbeurt te geven, zonder dat we gelijk naar de chloor of andere agressieve middelen grijpen. Je keukenapparaat kan namelijk prima schoon zónder een chemisch circus. Let’s go!
Stap 1: Leeg de vaatwasser volledig
Begin bij het begin: zorg dat de vaatwasser leeg is. Haal álle vaat eruit, ook dat ene verdwaalde lepeltje dat misschien onderin ligt. Dit lijkt een no-brainer, maar ik geef ‘m toch even mee. 😉 Verwijder vervolgens de losse onderdelen die eruit kunnen, zoals het bestekbakje en eventueel rekjes of houders. Deze losse onderdelen kun je het beste meteen in een sopje warm water met een scheutje mild afwasmiddel leggen (bijvoorbeeld in de gootsteen of een teiltje). Laat ze daar weken terwijl jij de rest van de machine gaat aanpakken. Een lege vaatwasser geeft je de ruimte om overal goed bij te kunnen – en voorkomt dat er ergens nog een koffiekopje rondslingert dat een douche van azijn krijgt.
Stap 2: Haal het filter eruit
Dan een hele belangrijke stap die vaak over het hoofd wordt gezien: het filter schoonmaken. Onderin je vaatwasser zit een filter (meestal een rond zeefje) dat etensresten opvangt zodat ze niet in de pomp terechtkomen. Draai of klik dit filter los (check even je handleiding als je ‘m niet 1-2-3 ziet zitten). Waarschuwing: dit kan een beetje gross zijn 🤢, want er hoopt zich hier van alles op aan etensresten. Ik heb wel eens een stuk verdwaalde macaroni en citroenschillen uit ons filter gevist… Zet je schrap en haal die viezigheid eruit. Spoel het filter vervolgens af onder de hete kraan. Gebruik een afwasborstel of oude tandenborstel om vet en aanslag eraf te schrobben. Een druppel afwasmiddel kan hierbij geen kwaad. Tip: Draag keukenhandschoenen als je het een minder prettig klusje vindt. Maar geloof me, een schoon filter is het halve werk voor een frisse vaatwasser!
Stap 3: Maak de sproeiarmen schoon
Die draaiende sproeiarmen boven en onder in je vaatwasser zorgen voor de waterstralen die je vaat schoonspuiten. Als die gaatjes verstopt zitten met kalk of etensresten, wordt niets meer goed schoon. Vaak kun je de sproeiarmen eenvoudig losklikken of -schroeven. Haal ze eruit en bekijk de gaatjes. Zie je verstoppingen? Prik ze door met een sateprikker of cocktailprikkertje. Hou de arm onder de kraan en spoel al draaiend eventuele resten eruit. Je kunt de sproeiarm ook even laten weken in een badje warm water met azijn als er veel kalk in zit. Kalk lost zo op zonder schrobben. Daarna goed naspoelen. Vergeet niet de bovenste sproeiarm (onder de bovenkorf) en de onderste allebei te doen. Als ze weer helemaal schoon zijn, klik je ze terug op hun plek. Nu kan het water straks weer als een regenbui door je machine spuiten – dag vuil!
Stap 4: Reinig de deurrubbers en hoeken
De rand van de deur en de rubberen afdichtingen zijn beruchte verzamelplekken voor viezigheid. Open de deur helemaal en kijk langs de randen: vaak zie je daar een randje aanslag of zelfs schimmel zitten. Bah! Pak een vochtige doek (gedrenkt in warm water met een beetje azijn of mild schoonmaakmiddel) en veeg die rubbers goed schoon. Gebruik je vingers om de rubber flapjes iets op te tillen zodat je eronder kunt poetsen. Je kunt hiervoor ook een biologisch afbreekbaar reinigingsdoekje gebruiken – dat pakt meteen bacteriën aan en je kunt ’m daarna weggooien. Vergeet de onderkant van de deur niet: daar blijft vaak ook vuil en vet zitten, net buiten beeld. Neem gelijk de randen van de machine mee, de scharnieren en het frontje. Alles wat je aan viezigheid weghaalt bij de rubbers voorkomt nare geurtjes en schimmelvorming. Bovendien gaat een schone rubberrand langer mee (en blijft hij flexibel en waterdicht). Op naar stap 5, je bent al lekker bezig!
Stap 5: Gebruik een eco-vriendelijk schoonmaakmiddel voor de binnenkant
Nu komt een van mijn favoriete duurzame schoonmaaktrucs voor de vaatwasser: azijn en baking soda (zuiveringszout). Heb je last van kalkaanslag of een geurtje? Zet een hittebestendig schaaltje of kopje gevuld met gewone schoonmaakazijn op de bovenste lade van je lege vaatwasser. Strooi vervolgens een handvol baking soda (zuiveringszout) op de bodem van de machine. Doe de vaatwasser dicht. Kies nu een heet programma (bij voorkeur 60°C of hoger) en laat de machine draaien (zonder vaat dus!). Wat gebeurt hier: de azijn en baking soda gaan samen aan de slag. Azijn ontkalkt en ontvet, baking soda neutraliseert geurtjes en helpt aankoeksels losweken. Tijdens het spoelproces verspreidt de azijn zich door de machine en reinigt alle hoekjes en gaatjes. Resultaat: een schone en geurvrije vaatwasser op een volledig natuurlijke manier. En nee, je keuken gaat er niet eeuwig naar azijn ruiken – de geur verdwijnt snel en neemt de vieze luchtjes mee. Deze truc is goedkoop, effectief en spaart het milieu.
Stap 6: Probeer een speciaal reinigingsmiddel voor die extra boost
Als je het gevoel hebt dat je vaatwasser nog een extra opfrisser kan gebruiken (of als je het azijn-trucje niet ziet zitten), kun je natuurlijk ook een speciale vaatwasserreiniger gebruiken. Probeer wel te kiezen voor een milieuvriendelijke variant. Er bestaan bijvoorbeeld reinigingstabletten zonder chloor. Heb je die niet in huis? Je kunt ook creatief zijn: sommige mensen druppelen een beetje geconcentreerde allesreiniger in de vaatwasser voor een lekker geurtje. Zelf heb ik wel eens een dopje Fabulosa geconcentreerde desinfectant (in een fijne geur) onderin de lege machine gedaan en toen een kort, heet programma gedraaid. Het resultaat was een frisse geur en een schone vaatwasser. **Let op:** gebruik echt maar een klein scheutje als je dit doet en sla het voorspoelprogramma over, anders spoelt het middel meteen weg. Liever nog kies je een product dat speciaal voor de vaatwasser is bedoeld en biologisch afbreekbaar is. Het gaat erom dat je machine van binnen weer glanst en fris ruikt, zónder een chemische waas achter te laten.
Stap 7: Neem de buitenkant mee
Terwijl je bezig bent, verdient de buitenkant van de vaatwasser ook wat liefde. De deur kan vette vingers en vlekken hebben, vooral als je een RVS-front hebt. Neem een zachte doek en een mild reinigingsmiddel (een drup afwasmiddel in warm water volstaat vaak) en maak het front schoon. Voor roestvrij staal kun je ook een speciale RVS-reiniger gebruiken, maar een beetje azijn op een doek werkt net zo goed om strepen weg te poetsen. Gebruik ronde bewegingen en niet te veel vocht (je wilt niet dat het in het bedieningspaneel lekt). Droog naderhand met een droge microvezeldoek om strepen te voorkomen. Nu blinkt niet alleen de binnenkant, maar ziet de buitenkant er ook weer als nieuw uit. Kleine moeite, groot effect – de keuken oogt meteen frisser.
Stap 8: Zet alles terug en draai een proefdraai
Je hebt nu de binnenkant gereinigd (filter schoon, sproeiarmen schoon, binnenkant gespoeld met azijn/soda of reiniger) en de rubbers en buitenkant gedaan. Tijd om alles weer in elkaar te zetten. Plaats het schone filter terug op z’n plek (niet vergeten, anders verspreiden de etensresten zich weer!), klik de sproeiarmen weer vast en schuif de rekken en bestekbak terug in de machine. Doe een snelle check of je niks hebt achtergelaten in de machine (ik spreek uit ervaring: that one time liet ik per ongeluk de schoonmaakspons in de bestekbak liggen 😅). Nu kun je, als finale test, de vaatwasser nog een kort programma leeg laten draaien of gewoon doorgaan met je volgende lading vuile vaat. Ik doe vaak meteen een was met wat bekers of keukengerei, zodat de laatste restjes azijn of soda ook verdwenen zijn. Wedden dat je meteen merkt dat je machine soepeler loopt en frisser ruikt?
Stap 9: Houd die frisse vaatwasser vast
Gefeliciteerd, je vaatwasser is nu schoon! Maar hoe zorgen we dat ‘ie zo blijft? Hier wat duurzame gewoontes om te voorkomen dat de boel weer snel vies wordt:
- Schraap etensresten af: Spoel borden even kort af of schraap etensresten goed in de vuilnisbak voordat je ze in de vaatwasser zet. Hoe minder er rondzwemt, hoe minder het filter verstopt.
- Gebruik regenereerzout en glansspoelmiddel: Zorg dat je vaatwasser altijd voldoende zout en spoelglans heeft (als jouw model dat vereist). Dit voorkomt kalkaanslag binnenin de machine en op je vaat.
- Laat de deur op een kiertje na afloop: Na een vaatwasbeurt: machine uit, en dan de deur niet helemaal dichttrekken maar op een kier laten. Zo kan de stoom eruit en droogt de binnenkant goed op. Dit voorkomt muffe geurtjes en schimmelvorming.
- Maandelijks mini-onderhoud: Plan eens per maand een mini-schoonmaak. Filter eruit en afspoelen (duurt 2 minuten), een snelle doek langs de rubbers, en eventueel een lege hete was met azijn als opfrisser. Zo blijft je vaatwasser continu in topconditie.
- Dosering afwasmiddel: Gebruik niet te veel vaatwastabletten of poeder. Overdosis kan zich ophopen in de machine. Volg de aanbevolen hoeveelheid – je vaat wordt echt niet schoner van extra zeep, het laat alleen een laagje achter.
Met deze gewoontes voorkom je dat je vaatwasser weer een broeinest wordt van vet en kalk. En: een goed onderhouden vaatwasser gaat langer mee en werkt efficiënter, wat weer energie scheelt. Da’s ook duurzaam!
Stap 10: Geniet van je schone, frisse vaat!
Yes, we zijn bij de laatste stap: genieten. 😄 Klinkt gek bij een schoonmaakklus, maar geloof me, de volgende keer dat je de vaatwasser opent en er komt géén funky lucht uit maar gewoon een neutrale (of zelfs frisse) geur, ben je blij dat je ‘m gereinigd hebt. Bovendien merk je vast dat je vaat ook schoner uit de was komt nu de machine zelf schoon is. Misschien heb je jezelf wel verbaasd hoe makkelijk en goedkoop je dit kon doen met huismiddeltjes en een paar gerichte schoonmaak helpers. Gun jezelf dus een schouderklopje: goed bezig! Trakteer jezelf op een kopje koffie of thee – en oh, kijk, je favoriete mok komt net stralend schoon uit die frisgeboende vaatwasser. Perfect timing, toch?
Een vaatwasser reinigen is echt zo gedaan als je het stap voor stap aanpakt. Even filter schoonmaken, sproeiarmen checken, eco-middeltjes zoals azijn en baking soda hun werk laten doen en klaar is Kees. Je hebt geen bijtende chemicaliën nodig om een frisse machine te krijgen – sterker nog, met natuurlijke en navulbare oplossingen zoals The Pink Stuff Power Drops en een scheutje azijn kom je een heel eind. En je vaatwasser zal blij met je zijn: schone vaat, geen vieze geurtjes en een langere levensduur. Dus de volgende keer dat je een muf luchtje ruikt of merkt dat de glazen niet meer zo glanzen, weet je wat je te doen staat. Zet je favoriete muziek op, volg deze 10 tips, en voor je het weet is je keukenhulpje weer zo goed als nieuw! Happy dishwashing! 🍽✨